Zodra ik de grote hal van de expositieruimte bij Kunstenlab binnenstap en zijn tekenwerk daar voor het eerst zie, weet ik het zeker: dit obsessief ogende, fijn gedetailleerde tekenwerk is onmiskenbaar het ‘handschrift’ van een autist.

Een interview van Astrid Aarsen met Marc Müller in het kader van The Next Step
Tentoonstelling Department of empiristic doubt
4 augustus t/m 30 september 2018

Hoe langer ik in de ruimte aanwezig ben, hoe meer ik mij erover verwonder. Behalve het detailfanatisme in het tekenwerk, ontdek ik ook de zorgvuldige compositie van de kunstwerken ten opzichte van de ruimte en van elkaar. Bovendien ogen de werken onaf, terwijl de kunstenaar toch duidelijk de keuze heeft gemaakt deze werken als ‘af’ hier tentoon te stellen. Wie is die kunstenaar die mij hier zo ontregelt? Die mij bewust maakt van mijn vooroordelen (waaronder de snelheid waarmee ik hem gelijk als een autist bestempel) en mij, geleid door vele waaromvragen, meeneemt op ontdekkingstocht?

Gelukkig krijg ik, niet veel later, de kans hem te interviewen over zijn deelname aan The Next Step. Ik maak kennis met een man die geen liefhebber is van pragmatische deadlines en graag ruimte claimt om te kunnen verdwalen in zijn eigen gedachtes. Dat blijkt ook de voornaamste reden waarom hij enkele jaren geleden gestopt is met werken in opdracht. Marc Müller: ‘Het stompte mij af, omdat er nauwelijks ruimte is voor experiment. Dit leven was niet waarom ik destijds voor een kunstenaarsbestaan had gekozen. Dan had ik beter architect kunnen worden of voor een andere (beter betaalde) baan kunnen kiezen. Ik koos weer bewust voor autonome kunst en ben gewoon aan iets begonnen zonder vooropgesteld doel.’ Het resultaat? De solotentoonstelling in Kunstenlab. Müller licht toe: ‘Nadat ik mij ruim vier jaar had teruggetrokken in mijn atelier, in mijn eigen universum, daagde Kunstenlab mij met The Next Step uit met mijn werk naar buiten te treden. Dat moment komt ogenschijnlijk altijd te vroeg.’ Maar het pakte goed uit. De Grote Zaal gaf hem de ruimte zijn werk in een extra, architectonische dimensie te laten ervaren. En The Next Step bracht hem meer: de ontdekking van een waardevolle samenwerking met (geluids-)kunstenaar Max Kuiper.

Müller: ‘Het is Kunstenlab geweest dat mij attendeerde op zijn werk. De manier waarop Max met geluid werkt, benadert heel dicht de manier waarop ik met geluid wil werken. Na een intensieve brainstorm met Max en Patrick (AA: Mangnus, Kunstenlab) ontstond er een heel nieuw, tweede tentoonstellingsconcept: Max zou aan de slag gaan met (een deel van) mijn field recordings en daarmee verder experimenteren. Hoewel deze manier van samenwerken naadloos aansluit bij mijn fascinatie voor het toevallige, was die samenwerking voor mij ook heel spannend. Tot dan toe was ik overtuigd solist. Desalniettemin keek ik enorm uit naar het moment dat ik zijn geluidswerk (met ‘mijn’ geluiden als onderdeel daarvan) voor het eerst zou horen. Dat gebeurde tijdens de opening. Geweldig!’.

En hij vervolgt: ‘Als je goed naar mijn werk kijkt, dan ontdek je mijn fascinatie voor het potentiële. Net voordat ik kan ontdekken wat de potentie ervan is, is mijn werk ‘af’. Tegelijkertijd is dat werk daarmee nooit af. Om dat precieze moment te vinden, daarvoor is tijd nodig. Dat moment is er opeens. Ik kan het niet vooraf bepalen. In die zin is mijn werk een aaneenschakeling van kantelmomenten: het is er, maar ook niet, tastbaar maar ook ongrijpbaar. Onaf en toch af.’

Programma The Next Step

Kunstenlab startte vorig jaar met het experimentele programma The Next Step en nodigde kunstenaars uit zichzelf uit te dagen. Dat gebeurde op uiteenlopende manieren. Waar de een de uitdaging zocht in het werken met nieuwe materialen, ontdekte de ander de kracht van samenwerking. Ook daagde Kunstenlab zichzelf uit door met een open houding in het programma te stappen om te onderzoeken op welke manier dit programma het meest betekenisvol kan zijn.